पोलादपूर अस्मिता

  नादब्रम्हाचा उपासक सुप्रसिद्ध भजनी गायक ह.भ.प.पांडुरंगबुवा रामजी उतेकर   पोलादपूर तालुक्यातील सुप्रसिद्ध भजनी गायक आणि वारकरी संप्रदायाचे अर्ध्वर्यू संगीतरत्न ह.भ.प.पांडुरंगबुवा रामजी उतेकर यांचे आज (मंगळवार ९ नोव्हेंबर २०२१ ) रोजी हृदयविकाराच्या झटक्याने वयाच्या ८७ व्या वर्षी  निधन झाले. त्यांच्याच गावातील वारकरी संप्रदायातील पोलादपूर मधील थोर संत ह भ प. वै  ढवळे बाबा आणि गुरुवर्य वै ह भ प नारायणदादा घाडगे यांचा पांडुरंगबुवांना लहानपणापासून खुप जवळचा सहवास आणि स्नेह लाभला. किर्तनासह , भजनामध्ये आपल्या वेगळ्या शैलीतील गायनाने बुवांनी रसिकांना गेली सहा दशके मंत्रमुग्ध केले. पोलादपूर तालुक्यातला वारकरी क्षेत्राचा सुवर्णकाळ हा साधारणतः १९५५   ते   १९७५. या काळात अनेक गुरुतुल्य व्यक्ती जन्माला आली. अर्जुनमामा साळुंखे , ढवळे बाबा , नारायणदादा घाडगे , गणेशनाथ बाबा , हनवतीबुवा , हबुबुवा , ज्ञानेश्वर मोरे माउली , विठोबाअण्णा मालुसरे , ढवळे गुरुजी , भजनानंदी  हरिभाऊ रिंगे , सुप्रसिद्ध पखवाजवादक  रामदादा मेस्त्री , शंकर मेस्त्री , भाईबुवा घाडगे , विठोबा ...

  दिवाळी ! दिव्यांची आरास. रांगोळीचा थाट , पक्वानांचा घमघमाट आणि फटाक्यांची आतषबाजी ! दिवाळी म्हणजे दीपोत्सव आणि दीपोत्सव म्हणजे आनंदाचा उत्साह , उल्हासाचा उत्सव ! प्रसन्नतेचा उत्सव , प्रकाशाचा उत्सव. अशी ही दिवाळी मराठी माणसांच्या नसानसातून झिरपत असते.   दिवाळी म्हणजे दीप मांगल्याचा सण. रोषणाई , फराळ आणि फटाक्यांची आतिषबाजी हे दिवाळी सणाचे वैशिष्ट्य. त्याचप्रमाणे दिवाळी अंक हा दिवाळी सणाचा   एक अविभाज्य भाग आहे.   म्हणूनच दीपावली सणाची केवळ चाहूल सुद्धा अबाल वृद्धांना हर्षभरित करते. दिवाळी ' येते तीच मुळात हसत , खेळत , नाचत. सभोवताल प्रकाशाने , देदीप्यमान तेजाने उजळून टाकत. सोबतीला असतात गतकाळाच्या दिवाळीच्या आठवणी , वर्तमानकालीन अपेक्षा आणि पुढील वर्ष आनंदात , सुखासमाधात जावं , ह्या आशा आणि इच्छा. दिवाळी म्हटलं की पहाटेची अभ्यंगस्नानं , उटणी , मोती आणि म्हैसूर चंदन साबणाचे सुवास , अत्तरं , फराळ , फटाके , आकाशकंदील , पणत्या , रांगोळी , नवीन कपडे हे सारं असतंच , त्याचबरोबर दिवाळी अंक घरी आल्याशिवाय बऱ्याच मराठी घरांत ह्या सणाची पूर्तता होत नाही! दिवाळीची चाहूल लागत...

(१९ फेब्रुवारी १६३० ते ३ एप्रिल १६८०)  छत्रपती शिवाजीराजे हे  मराठा साम्राज्याचे  संस्थापक होते. “आम्ही पूर्ण जग फिरलो. त्यातील भारत हा मुलुख आम्ही जिंकलाच कसा यावर आज विश्वास बसत नाही. शिवाजीसारखा राजा जर आमच्या भूमीत जन्माला आला असता तर ही पृथ्वीच काय तर परग्रहावरही आमचे निर्माण झाले असते” असे लॉर्ड एल्फिस्टन यांनी तर इंग्लंडचे ग्रँड डफ यांनी “राजे केवळ लढवय्ये नव्हते तर सामाजिक आणि अर्थकारण यांची उत्तम जाण असणारे राजकारणी पुरुष होते. हतबल झालेल्या बहुजनांना त्यांच्या चाणाक्ष योजनेमुळे सत्ताधीश होता आले.”   ज्या ब्रिटिशांनी आपल्या देशावर राज्य केले त्यांच्या दोन अधिकाऱ्यांचे हे विचार त्यांनी जागतिक इतिहासात कायमचे कोरून ठेवले आहेत…………………. छत्रपती शिवाजी महाराजांचे जीवनच एवढे भव्य आहे की, ज्याचे जेवढे अवलोकन करावे तेवढे थोडेच. ते एकाच वेळी द्रष्टे, स्वातंत्र्ययोद्धे, सेनापती, संघटक, स्फूर्तिदाते, युगपुरुषोत्तम होते. त्यांच्या कुठल्याही गुणाला त्यांच्या काळातच नव्हे, तर आताच्याही कित्येक शतकांत तोड नाही. असा हा राजा केवळ पुण्यवंत राजाच नव्हता, तर तो आदर्श नीतिवं...

सार्वजनिक गणेशोत्सव आनंदाची पर्वणी अन् जल्लोषाचा साज . उत्सवप्रियता हा मानवी जीवनाचा एक विशेष भाग आहे , भारतीय परंपरेतील एक धारा असलेली मराठी संस्कृती तर उत्सवप्रधान आणि उत्साहवर्धक आहे . श्रावण - भाद्रपद - अश्विन - कार्तिक या चातुर्मासात तर अनेक उत्सवांची रेलचेल असते . गणपती हे प्राचीन काळापासून मराठी माणसांचे लोकप्रिय दैवत आहे . मूलतः हि आर्येतर देवता . वैदिक मंत्र्यांच्या घोषात वैदिकांनीही ती स्वीकारली . आणि पाहता पाहता सर्व स्तरात ती विकास पावत गेली . ज्ञानाच्या क्षेत्रात तो बुद्धिदाता तर सकाम साधना करताना तो विघ्नहर्ता म्हणून ठरला . त्याची मनापासून भक्ती केली तर तो साधकाच्या मार्गातील सर्व विघ्ने दूर करतो आणि सर्व प्रकारची मनोवांछित सुखे प्रदान करतो अशीही श्रद्धा ह्या दैवताविषयी जनसामान्यात मनात दृढमूल झाली आहे . प्रत्येक मंगल कार्याच्या शुभ प्रसंगी त्याचे आवाहन करण्याची तसेच त्याचे प्रथम पूजन केले जाते . श्रीगणेशाची व्यक्तिगत पातळीवर किंवा कौटुंबिक पातळीवरील...