पोलादपूर अस्मिता

आगरी-कोळ्यांची माटुंगा येथील  श्री मारुबाई चे जागृत देवस्थान आताचे मुंबई आणि पूर्वीचे बॉम्बे हे शहर मुळात अरबी समुद्रातील सात बेटे जोडून तयार झाले आहे. त्या बेटांमध्ये कुलाबा , ओल्ड वूमन आयलंड , बॉम्बे , माझगाव , वरळी , माहिम , माटुंगा यांचा समावेश होता. सात बेटांच्या मुंबापुरीचे आद्य रहिवासी म्हणजे कोळी , आगरी , भंडारी , पाचकळशी या समाजाचे लोक होते. तीनशे वर्षांपूर्वी मुंबईतील सर्व गावे ब्रिटिशांनी ताब्यात घेतली. यापैकी बहुतांश बेटांना त्यावेळी त्यांची ग्रामदेवता होती. गावातील लोकांचे ती रक्षण करते अशी तेथील गावकऱ्यांची श्रद्धा होती. माटुंगा बेटावरील गावकऱ्यांची  श्री मारुबाई   ही ग्रामदेवता होती. माटुंगा बेट हे तेव्हा आताच्या परळपासून ते शीवपर्यंत विस्तारलेले होते. शीव ही पूर्वीच्या मुंबईची उत्तर सीमा होती. मराठीमध्ये सीमा , हद्दीला शीव म्हणत असल्याने तेच नाव या भागाला पडले. माटुंगा बेटावर प्रामुख्याने कोळी-आगरी , भंडारी लोक मोठ्या प्रमाणात राहत होते. माटुंग्याला फार पूर्वी    श्री मारुबाई    टेकडी गाव   असेही म्हटले जायचे. कालांतराने या ना...

 प्रभादेवीतील आगरी सेवा संघ आज प्रभादेवीत आगरी सेवा संघाच्या वतीने वार्षिक कार्यक्रम भव्यदिव्य स्वरुपात साजरा होत आहे, सन २०११ मध्ये वरळी कोळीवाड्याच्या जनता शाळेत अमृत महोत्सव अनेक मान्यवरांच्या उपस्थितीत झाला होता. त्यावेळी १२ डिसेंबरला मुंबईतील काही दैनिकातून मी यासंदर्भात लेख लिहून संस्थेच्या कार्याचा आढावा घेऊन मुंबईकरांना ओळख करून दिली होती. यानंतरच्या ११ वर्षात भटचाळ येथे आगरी सेवा संघ चौक, मुरारी घाग मार्ग येथे माजी नगरसेवक मोतीराम तांडेल चौक, खाडा येथे आगरी सेवा संघाचे समाजमंदिराची स्वतःची वास्तू अशी कामे उभी राहिली आहेत. काळाच्या ओघात संस्थेची स्थापना करणारे काही समाजधुरीण ज्यांनी संस्थेला उर्जितावस्था दिली, आर्थिक ताकद दिली, समाजातील सर्व थरात पोहोचवली असे समाजधुरीण काळाच्या पडद्याआड गेले आहेत, काही वयोवृद्ध झाल्याने घरी आहेत मात्र पद्माकर म्हात्रे यांच्या अध्यक्षतेखाली अलीकडची तरुण पिढी सातत्याने कार्यरत आहे. यातूनच कैलास पाटील, संजय भगत, नरेंद्र बांधणकर, कोठेकर, ज्योति जुईकर असे बरेचजण राजकीय क्षेत्रात पुढे जात आहेत. गुणवत्ता असलेले अनेक तरुण वैद्यकीय क्षेत्रासह आधुन...