पोलादपूर अस्मिता

आगरी-कोळ्यांची माटुंगा येथील  श्री मारुबाई चे जागृत देवस्थान आताचे मुंबई आणि पूर्वीचे बॉम्बे हे शहर मुळात अरबी समुद्रातील सात बेटे जोडून तयार झाले आहे. त्या बेटांमध्ये कुलाबा , ओल्ड वूमन आयलंड , बॉम्बे , माझगाव , वरळी , माहिम , माटुंगा यांचा समावेश होता. सात बेटांच्या मुंबापुरीचे आद्य रहिवासी म्हणजे कोळी , आगरी , भंडारी , पाचकळशी या समाजाचे लोक होते. तीनशे वर्षांपूर्वी मुंबईतील सर्व गावे ब्रिटिशांनी ताब्यात घेतली. यापैकी बहुतांश बेटांना त्यावेळी त्यांची ग्रामदेवता होती. गावातील लोकांचे ती रक्षण करते अशी तेथील गावकऱ्यांची श्रद्धा होती. माटुंगा बेटावरील गावकऱ्यांची  श्री मारुबाई   ही ग्रामदेवता होती. माटुंगा बेट हे तेव्हा आताच्या परळपासून ते शीवपर्यंत विस्तारलेले होते. शीव ही पूर्वीच्या मुंबईची उत्तर सीमा होती. मराठीमध्ये सीमा , हद्दीला शीव म्हणत असल्याने तेच नाव या भागाला पडले. माटुंगा बेटावर प्रामुख्याने कोळी-आगरी , भंडारी लोक मोठ्या प्रमाणात राहत होते. माटुंग्याला फार पूर्वी    श्री मारुबाई    टेकडी गाव   असेही म्हटले जायचे. कालांतराने या ना...

सामान्यांच्या व्यथा-वेदना टिपत  सत्याची कास धरून पत्रकारिता करावी. सतरावे शतक प्रबोधनाचे ,  अठरावे शतक वैचारिकतेचे ,  एकोणीसावे शतक प्रगतीचे ,  विसावे शतक चिंतेचे म्हणून ओळखले जाते ! तर एकविसावे शतक माहिती-तंत्रज्ञान  युगांचे संबोधले जात आहे. इंग्रजांची राजवट असतानाच आचार्य बाळशास्त्री जांभेकर यांनी दर्पण हे पहिले वर्तमानपत्र सुरु केले होते. त्यामागे गतकाळाचे संपन्न बुद्धिवैभव व विचारसंपदा एका  पिढीकडून दुसऱ्या पिढीकडे संक्रमित व्हावी ,  आपला समृद्ध वारसा ,  ही प्रभावशाली  परंपरा अखंडितपणे चालावी ,  सांस्कृतिक-सामाजिक ठेवा समाजासमोर ठेवावा असा उदात्त हेतू त्यांचा होता.  वृत्तपत्र हे समाजाचे अत्यंत महत्त्वपूर्ण अंग आहे हे त्यांनी जाणले होते. इंग्रजांची राजवट संपल्यानंतर आपण लोकशाही शासनप्रणालीत स्वीकारली आणि त्यामध्ये अभिव्यक्ती स्वातंत्र्याला किती अत्यंत मोठे स्थान आहे हे आपण जाणतच आहोत. त्यामुळेच जगभरात वृत्तपत्राला लोकशाहीचा चौथा आधारस्तंभ मानतात. आपण जर थोडे इतिहासात डोकावले तर लक्षात येते की युरोपात राजेशाही अस्तित्वात असतानाच व...

पोलादपूर-महाड  : शौर्याची परंपरा - रवींद्र मालुसरे गडकिल्ले आणि दुर्गम दऱ्याखोऱ्यांनी वेढलेला पोलादपूर - महाड तालुका हा रणभूमीवर लढणाऱ्या प्रसंगी बलिदान देणाऱ्या शूरवीरांचा. पूर्वीचा कुलाबा आणि सध्याचा रायगड जिल्हा हा सुभेदार नरवीर तानाजी -   सूर्याजी मालुसरे , बाजीप्रभू देशपांडे , मुरारबाजी देशपांडे यांच्यापासून शूरवीरांचा जिल्हा आहे. या मातीला छत्रपती शिवाजी महाराजांचा पदस्पर्श झाल्यानंतर तेव्हापासून विरांना प्रसवणारी ही भूमी आजपर्यंत शौर्याने तळपत आहे. शिवकाळात , पेशवाईत , ब्रिटिश काळात व देश स्वातंत्र्य झाल्यानंतर वेळोवेळी या दोन्ही तालुक्यातील अनेक वीर पुरुषांनी पराक्रम केला व आपल्या नावाची व अद्वितीय पराक्रमाची नोंद इतिहासाच्या पानापानावर करून ठेवली आहे. आमचा साखर गाव तर या देव , देश , व धर्म कार्यात नेहमीच अग्रेसर राहात आला.   शिवकाळात सुभेदार तान्हाजी - सूर्याजी मालुसरे , पहिल्या जागतिक महायुद्धात सुभेदार भाऊराव मालुसरे तर देशाच्या स्वातंत्र्य लढ्यात स्वातंत्र्य सेनानी अंबाजीराव मालुसरे आणि संयुक्त महाराष्ट्राच्या लढ्यात नाना पुरोहित यांच्या सोबत स्वातंत्र्य ...